فهرست موضوعات
مقدمه
آسانسور یا بالابر نوعی ماشین است که با تکنولوژی کابلی، سیلندر هیدرولیک یا غلتکی کار می‌کند و به صورت عمودی افراد یا کالا را بین طبقات و سطوح ناهمتراز جابجا می‌نماید. آنها معمولاً دارای کابین‌های فولادی هستند و به منظور زیبایی داخلی کابین از ورق استیل 304 استفاده می‌گردد. در سال‌های اخیر با توجه به قیمت ورق استیل نگیر، استفاده از این مواد در طرح‌های مختلف نظیر ورق استیل دانه گندمی در ساخت آسانسورهای زیبا مورد توجه قرار گرفته است.
آسانسورها توسط موتورهای الکتریکی کار می‌کنند که کابل‌های کششی و سیستم‌های وزنه تعادل مجموعه کابین که از فولاد و ورق استیل 304 ساخته شده‌اند را به حرکت در می آورند، اگرچه در برخی از آنها سیال هیدرولیک برای بالا بردن یک پیستون استوانه‌ای مانند جک مورد استفاده قرار می‌گیرد. همانطور که گفته شده استفاده از ورق استیل دانه گندمی صرفاً به منظور زیبایی داخل کابین می‌باشد، لذا کاربرد این مواد در آسانسورهای مورد استفاده در صنایع دیگر مقرون به صرفه نبوده و با حذف هزینه‌های ناشی از قیمت ورق استیل نگیر، بهای تمام شده آنرا کاهش می‌دهند. به عنوان مثال در کشاورزی و صنایع تولیدی، آسانسور به هر نوع وسیله یا نوار نقاله‌ای گفته می‌شود که برای بالا بردن مواد در یک جریان مداوم به داخل سطل‌ها یا سیلوها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
انواع آسانسور
انواع مختلفی از آسانسور وجود دارد:
آسانسور زنجیری و سطلی
نوار نقاله
آسانسور دانه مارپیچ که بر اساس اصل پیچ ارشمیدس کار می‌کند
آسانسور زنجیری
با توجه به قوانین دسترسی به ویلچر، آسانسور اغلب یک الزام قانونی در ساختمان‌های چند طبقه جدید است، به ویژه در جایی که امکان استفاده از رمپ ویلچر وجود ندارد. برخی از آسانسورها علاوه بر حرکت عمودی معمول، می‌توانند به صورت افقی نیز حرکت کنند.
تاریخچه آسانسور
اولین آثار شناخته شده مربوط به تاریخچه آسانسور در آثار معمار رومی ویترویوس است که نشان می‌دهد ارشمیدس اولین آسانسور خود را احتمالاً در 236 سال قبل از میلاد ساخته است. منابع مربوط به دوره‌های بعد نشان می‌دهند که آسانسورها مجهز به کابین‌هایی شده‌اند که به وسیله طناب کنفی و توسط افراد یا حیوانات جابجا می‌شدند. بنای زیبای کولوسئوم روم که در سال 80 پس از میلاد تکمیل شد، تقریباً دارای 25 آسانسور بود که برای بالا بردن حیوانات تا طبقه مورد نظر استفاده می‌شد. هر آسانسور می‌توانست حدود 600 پوند (270 کیلوگرم) را تا 23 فوت حمل کند. در سال 1000، کتاب اسرار ابن خلف المرادی در اسپانیای اسلامی، استفاده از دستگاه بالابر مانند آسانسور را برای بلند کردن یک قوچ بزرگ برای تخریب یک قلعه توصیف کرد. در قرن هفدهم، نمونه اولیه آسانسورها در ساختمان‌های کاخ انگلستان و فرانسه نصب شد. لویی پانزدهم فرانسوی در سال 1743 برای یکی از معشوقه‌هایش در کاخ ورسای به اصطلاح "صندلی پرنده" ساخته بود. آسانسورهای باستانی و قرون وسطایی از سیستم‌های محرک مبتنی بر بالابرها و بادگیرها استفاده می‌کردند. اختراع سیستمی بر اساس چرخش پیچ، شاید مهمترین قدم در فناوری آسانسور از زمان‌های قدیم بوده که منجر به ایجاد آسانسورهای مسافربری مدرن شد. اولین آسانسور پیچ درایو توسط ایوان کولیبین ساخته شد و در سال 1793 در کاخ زمستانی نصب شد.
دوران صنعتی
توسعه آسانسورها با نیاز به جابجایی مواد خام از جمله زغال سنگ و الوار از دامنه تپه‌ها صورت گرفت. فناوری توسعه یافته توسط این صنایع و معرفی ساخت و ساز سازه‌های مستحکم فولادی با هم آمیخته شدند تا آسانسورهای مسافری و باری را که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند، ساخته شوند. با شروع از معادن زغال سنگ، آسانسورها در اواسط قرن 19 با نیروی بخار کار می‌کردند و برای جابجایی کالاها به صورت عمده در معادن و کارخانه ها استفاده می‌شدند. این دستگاه‌ها به زودی برای مجموعه‌ای از اهداف مورد استفاده قرار گرفتند. در سال 1823، برتون و هومر، دو معمار در لندن، یک جاذبه توریستی جدید را ساختند که آن را "اتاق صعودی" نامیدند، که مشتریان را تا ارتفاع قابل توجهی در مرکز لندن بالا می‌برد و منظره‌ای پانوراما ارائه می‌کرد.
در سال 1835، آسانسور نوآورانه‌ای به نام Teagle توسط شرکت Frost and Stutt در انگلستان ساخته شد. تسمه در محور آسانسور نصب می‌شد و از وزنه تعادل برای قدرت بیشتر استفاده می‌کرد. در سال 1845، معمار ناپل، Gaetano Genovese، در کاخ سلطنتی کازرتا "صندلی پرنده" را نصب کرد. آسانسوری جلوتر از زمان خود، که در بیرون با چوب شاه بلوط و در داخل با چوب افرا پوشیده شده بود. این شامل یک چراغ، دو نیمکت و یک سیگنال دستی بود و می‌توانست از بیرون بدون هیچ تلاشی از سوی سرنشینان فعال شود. کشش توسط یک موتور مکانیکی با استفاده از سیستم چرخ‌های دندانه‌دار کنترل می‌شد. یک سیستم ایمنی طراحی شده بود که در صورت پاره شدن طناب‌ها عمل کند که شامل خاری بود که توسط یک فنر فولادی به بیرون رانده می‌شد. جرثقیل هیدرولیک توسط سر ویلیام آرمسترانگ در سال 1846 اختراع شد و عمدتاً برای استفاده در اسکله‌های Tyneside برای بارگیری محموله مورد استفاده قرار گرفت.
سیدرحیم کیاحسینی